Tác dụng của hoa hòe trong y học cổ truyền

Tác dụng của hoa hòe (Sophora japonica L.)

Đặc điểm thực vật

Cây Hòe thuộc họ Đậu (Fabaceae), là loại cây thân gỗ nhỏ, chiều cao trung bình từ 5 đến 6 mét. Thân và cành nhẵn, màu xanh đặc trưng. Lá kép lông chim, mọc so le, mỗi lá gồm 7 đến 17 lá chét nhỏ. Hoa có dạng cánh bướm, màu vàng trắng pha xanh nhạt, mọc thành chùm ở đầu cành. Quả thuộc dạng quả đậu, khi khô có bề mặt nhăn nheo và hình dạng khúc khuỷu do co lại giữa các hạt.

Phân bố và cách trồng

Cây Hòe được trồng phổ biến ở nhiều địa phương, đặc biệt là tại Thái Bình. Cây có thể nhân giống bằng hạt hoặc giâm cành vào mùa xuân. Sau 3 đến 4 năm trồng, cây bắt đầu cho thu hoạch. Đây là loại cây lâu năm, năng suất thu hoạch tăng dần theo thời gian. Hoa thường được hái vào giai đoạn chưa nở rộ (từ tháng 5 đến tháng 8). Trong khi quả được thu hoạch từ tháng 9 đến tháng 11. Ngoài công dụng y học, hoa Hòe còn được dùng để nhuộm màu vàng hoặc pha trà uống giải nhiệt mùa hè.

Công dụng và bài thuốc

Theo y học cổ truyền, cả hoa và quả Hòe đều có vị đắng. Hoa tính mát, quả tính lạnh, tác động vào kinh Can và Đại tràng. Có khả năng thanh nhiệt, giáng hỏa, cầm máu và hỗ trợ hoạt động não bộ.

• Bài thuốc cầm máu: Dùng 10–15g hoa Hòe sao vàng. Sắc lấy nước uống để điều trị các chứng xuất huyết như đi ngoài ra máu, trĩ, hoặc kiết lỵ. Quả Hòe cũng có tác dụng tương tự nhưng liều lượng thấp hơn (8–12g).
• Ổn định huyết áp và an thần: Kết hợp hoa Hòe sao và hạt Muồng (Quyết minh tử) sao, tỷ lệ bằng nhau, tán thành bột. Mỗi lần uống 5g, ngày dùng 2–4 lần. Bài thuốc này phù hợp cho người huyết áp cao, đau đầu, mất ngủ, suy nhược thần kinh hoặc người làm việc trí óc căng thẳng.
• Hỗ trợ sau sốt xuất huyết: Khi bệnh nhân đã hết sốt nhưng còn xuất huyết nhẹ (chảy máu cam, xuất huyết dưới da). Dùng 10g quả Hòe sắc uống hàng ngày. Bài thuốc này cũng giúp trẻ em ngủ ngon, giảm tình trạng chảy máu chân răng.

Lưu ý khi sử dụng

• Hoa và quả Hòe cần được bảo quản nơi khô ráo, tránh ẩm mốc.
• Người có thể hàn (dễ lạnh bụng) nên tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi dùng.
• Kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh để tăng hiệu quả điều trị.

Cây Hòe không chỉ là dược liệu quý mà còn gắn bó với đời sống người dân qua những bài thuốc dân gian hiệu nghiệm. Việc trồng và khai thác hợp lý sẽ giúp phát huy tối đa giá trị của loại cây này.

Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, không khuyến nghị sử dụng cho mục đích y tế.

Nguồn: Bài viết được tổng hợp từ nhiều nguồn thông tin dược liệu và sách “Cây thuốc Việt Nam –  Trồng hái chế biến trị bệnh ban đầu” (Lương y Lê Trần Đức, NXB Dân Trí 2020)

tag: hoa hòe, trà hoa hòe, cây hoa hòe, tác dụng của hoa hòe, uống nước hoa hòe hàng ngày có tốt không