Thảo dược Quỳnh chi là đơn vị chuyên cung cấp dược liệu trên các tỉnh thành. Bao gồm cả dược liệu chưa được chế biến và đã được chế biến thô. Nguồn dược liệu được dùng làm nguyên liệu để điều chế các thang thuốc nam và thuốc bắc. Là những vị thuốc kinh nghiệm của ông cha ta có tác dụng chữa bệnh tốt.
Dưới đây là một số cây dược liệu được chia ra thành từng nhóm bệnh cho mọi người tham khảo.
Nội dung chính:
Các cây thuốc và vị thuốc chữa bệnh ở bộ máy tiêu hóa
Sơn tra, Mạch nha, Thần khúc, Đu đủ, Kê nội kim, Chỉ thực, Địa liền, Gừng, Gừng gió, Hạt sẻn, Hạt tiêu, Hậu phác, Hoắc hương, Long đởm thảo, Nga truật, Ngô thù du, Ngũ gia bì, Ớt, Quít- Trần bì, Riềng, Xương bồ, Bạch biển đậu, Bạch truật, Đơn lá đỏ, Đùm đũm, Mâm xôi, Mộc hương, Rau đay, Sa nhân – Đậu khấu, Dương xuân sa, Sa nhân, Đậu khấu, Thảo đậu khấu, Hồng đậu khấu, Ích trí nhân, Nhục đậu khấu, Thành ngạnh, Thảo quả, Thị, Bách bệnh,, Hublông, Cây dung, Hoa tiên, Màng tang, Rau mùi, Nấm hương, , Thiên đầu thống, Tai chua, Thìa là, Vối, Cây lá men, Sổ, Thanh ngâm.
Các cây thuốc và vị thuốc chữa đi lỏng, đau bụng
Kha tử, Măng cụt, Khoai riềng, Vải, Củ nâu, Preah phneou, Cà rốt, Kiến kỳ nam, Trầm hương, Sim, Ô dược, Cây ổi, Ngũ bội tử
Các cây thuốc và vị thuốc chữa đau dạ dày
Cải bắp, Thạch quyết minh, Mai mực, Cây dạ cẩm, Mẫu lệ, Cây khôi
Các cây thuốc và vị thuốc chữa tê thấp, đau nhức
Chìa vôi, Giổi, Rung rúc, Chay, Bướm bạc, Vuốt hùm, Mộc qua, Mã tiền, Long não, Kim sương, Khoai tây, Hồi, Hoàng nàn, Gối hạc, Cây dền, Dây toàn, Châu thụ, Trứng cuốc, Lấu, Lá lốt, Tầm duột, các loại phòng kỷ dùng ở Việt Nam, Mộc phòng kỷ, Quảng phòng kỷ, Phấn phòng kỷ, Phòng kỷ, Trinh nữ hoàng cung, Náng hoa trắng, Độc hoạt, Củ cốt khí, Chìa vôi, Mật gấu, Cây vòi voi, Tỳ giải, Cây xá xị, Thổ phục linh, Thiên niên kiện, Cây sung, Hy thiên, Cây hàm ếch, Cẩu tích, Cốt toái bổ, Dây đau xương.
Các cây thuốc và vị thuốc chữa ho, hen
Biến hóa, Bồ hòn, Bối mẫu, Khoản đông hoa, Cây nắp ấm, Bạch quả, La hán, Sen cạn, Thủy tiên, Hồng xiêm, Mù mắt, Tri mẫu, Dâu gia xoan, Chanh, Cây bã thuốc, Lười ươi, Cây si, Sấu, Ruột hà, Cây nhót, Mướp tây, Rau khúc, Hổ vĩ, Chóc gai, Chùa dù, Cải cúc, Cà dại hoa tím, Cây thuốc phiện, Cây cà độc dược, Bạch cập, Gai tầm xoong, Phật thủ, Cóc mẳn, Hồng bì.
Cây một lá, Bạch đàn và tinh dầu bạch đàn, Tràm và tinh dầu tràm, Tràm và khuynh diệp, Tử uyển, Thị đế, Trám, Mướp đắng, Bồ kết, Viễn chí, Cánh kiến trắng, Tô hạp hương, Núc nác, Hẹ, Cây bọ mắn, Cây dâu, Bách hợp, Cây bồng bồng, Thiên môn đông, Củ cải, Cải canh, Ráng chắc, Húng chanh, Cỏ trói gà, Đào, Mơ, Thiên tiên tử.
Các cây thuốc và vị thuốc chữa cảm sốt
Tía tô dại, Cổ bình, Móc mèo núi, Cây me rừng, Cây gáo, So đũa, Củ ấu, Bưởi, Bỏng nổ, Xương sông, Sả, Rau mùi tàu, Đậu sị, Cúc tần, Cúc mốc, Củ khỉ, Canh ki na, Bụng báng, Bàm bàm, Ngâu, Đinh hương, Cánh kiến đỏ, Canh châu, Thăng ma, Dây quai bị, Phòng phong, Niễng, Khương hoạt, Hương nhu, Gắm, Trà tiên, Húng quế, Dướng, Bầu đất, Xuyên khung, Xạ can, Trúc nhự, Tiền hồ, Tía tô.
Thường sơn, Cây chổi xuể, Thanh cao, Thanh cao hoa vàng, Thạch hộc, Tề thái, Sắn dây, Sài hồ, Cây rau má, Qua lâu nhân, Nhân trần, Ngưu bàng, Na, Muống biển, Mẫu đơn bì, Cỏ mầm trần, Màn kinh tử, Ma hoàng, Dây ký ninh, Kinh giới, Hành, Bạc hà, Bạch chỉ, Cối xay, Cúc bạch nhật, Cúc hoa, Đại bi, Đạm trúc diệp.
Các cây thuốc và vị thuốc chữa bệnh phụ nữ
Duyên hồ sách, Cửu lý hương, Mít, Bọ mẩy, Xích thược, Bạch thược, Thược dược, Thiên lý, Ô rô, Nhội, Mướp, Huyết giác, Đương quy, Cỏ đuôi lươn, Đài hái, Cây rau ngót, Cây tô mộc, Cây ngưu tất, Hạt bông, Cây bông, Bán hạ, Cây hoa cứt lợn, Cây gai, Cây hồng hoa, Cây diếp cá, Bạch đồng nữ, Ngải cứu, Hương phụ, Ích mẫu.
Các cây thuốc và vị thuốc chữa mụn nhọt, mẩn ngứa
Kim ngân, Chỉ thiên, Bồ công anh Trung Quốc, Bồ công anh Việt Nam, Bồ công anh, Cây ké đầu ngựa, Hạ khô thảo, Cây xà sàng, Bưởi bung, Cây mã tiên thảo, Con rết, Sài đất, Bạch hạc, Bạch hoa xà, Bảy lá một hoa, Bèo cái, Bồ cu vẽ, Bùng bục, Cà dại hoa vàng, Cảo bản, Chó đẻ răng cưu, Cúc liên chỉ dại, Dâm bụt, Ké hoa đào, Ké hoa vàng, Khế, Liên kiều, Máu chó, Lá móng tay, Mù u, Niệt gió, Phù dung, Dầu rái trắng, Cây rau má lá rau muống.
Rau má ngọ, Tần cứu (thanh táo), Thanh đại, Thuốc bỏng, Thuốc giấu, Trầu không, Thồm lồm, Đơn buốt, Chè vằng, Cây ráy, Ba chạc, Bạc thau, Bèo tây, Bứu, Dây đòn gánh, Đại phong tử, Đơn răng cưu, Đơn tướng quân, Găng tu hú, Huyết kiệt, Hương điệp, Cà chua, Hàn the, Sảng, Táo rừng, Vạn niên thanh, Tùng hương, Tỏi đỏ, Thóc lép, Sắn thuyền, Rong mơ, Muồng truổng, Mặt quỷ, Lu lu đực, Lân tơ uyn, Cà tàu, Cây la, Khoai nưa, Keo nước hoa.
Các cây thuốc và vị thuốc ngủ, an thần, trấn kinh
Bình vôi, Lạc tiên, Sen, Chỉ cụ, Chu sa – Thần sa, Thiên trúc hoàng, Ngưu hoàng, Trân châu, Thuyền thuế, Cây xấu hổ, Sì to, Cây hoa nhài, Long nhãn, Táo ta, Cây vông nem.
Các cây thuốc và vị thuốc chữa bệnh tim
Hành biển, Vạn niên thanh, Cây trúc đào, Cây thông thiên, Cây sừng dê, Cây mướp sát.
Các cây thuốc và vị thuốc chữa bệnh mắt, tai, mũi, răng, họng
Tất bạt, Sao đen, Củ gió, Ruối, Tật lê, Nhãn hương, Xoài, Mía dò, Đơn châu chấu, Tế tân, Xương rồng, Xương khô, Cúc áo, Mật mông hoa, Cốc tinh thảo.
Các cây thuốc và vị thuốc đắp vết thương, vết rắn cắn
Cây mỏ quạ, Ca dại hoa trắng, Bông ổi, Tơ mành, Cây ban, Bời lời nhớt, Bông báo, Bát giác liên, Bông gạo, Cà gai leo, Rau răm, Vông vang, Lá dong, Sơn từ cô, Phèn đen, Ngô đồng, Cỏ bạc đầu, Đào lộn hột, Xoan nhừ, Bóng nước, Cây mắm, Rau tàu bay, Cây kim vàng.
Các cây thuốc và vị thuốc nhuận tràng
Rau mồng tơi, Thạch, Cây hoa phấn , Ba đậu tây, Đằng hoàng, Đạo cọc rào, Cây lai, Lộc mại, Me, Lạc, Tục tùy tử, Thanh long, Khiên ngưu, Khoai lang, Cây đại, Mang tiêu, Ba đậu, Thầu dầu, Chút chít, Đại hoàng, Lô hội, muồng trâu, Phan tả diệp, Thảo quyết minh, Vọng giang nam.
Các cây thuốc và vị thuốc hạ huyết áp
Cây hoa hòe, Mạch ba góc, Cây ba gạc, Cây ba gạc Ấn Độ, Cây ba kích, Cây câu đằng, Cây nhàu, cây dừa cạn, Đỗ trọng, Hoàng cần, Hồi đầu thảo, Rau cần tây.
Các cây thuốc và vị thuốc thông tiểu, thông mật
Mã đề, Trạch tả, Đại phúc bì, Cỏ chỉ, Cỏ tranh, Cây râu mèo, Râu ngô, Cây áctisô, Phục linh, Bấc đèn, Cây thông thảo, Dành dành, Nghệ, Mật động vật – Đởm, Mật lợn, Mật bò, Bòn bọt, Chỉ thiên, Dưa chuột, Chua me đất hoa vàng, Cây chua me lá me, Cỏ bợ, Cỏ may, Đậu đen, Hoa hiên, Lõi tiền, Mộc tặc, Mộc thông, Sòi, Tai chuột, Thạch vĩ, Lưỡi rắn, dây chặc chìu, Thòng bong, Mần tưới, Cà dái dê tím, Cây cam xũng, Chanh trường, Cói, Côn bố, Cây cơm cháy, Rau dừa nước, Dứa, Dứa dại, Cây đa, Đậu chiều, Đậu đỏ nhỏ, Găng, Cây xương sáo, Thốt nốt, Mía, Kim tiền thảo, Rau om, Mong lưng rồng, Nàng nàng, Rau đắng, Lá tiết dê, Khế rừng, Mã thầy, Mùi tây. Thương lục, Cỏ thiên thảo, Dứa bà, Lục lạc ba lá tròn, Rau muống.
Các cây thuốc và vị thuốc chữa giun sán
Cây dầu giun, Sử quân tử, Cây keo dậu, Cây bách bộ, Xoan, Cây thùn mũn, Hạt bí ngô, Cây chân bầu, Cây thạch lựu, Cây cau, Cây rùm nao, Quán chúng, Mặc nưa.
Bài viết có tham khảo tài liệu “những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” – GS – TS Đỗ Tất Lợi